Eigenlijk cariñena, oorspronkelijk Spaans. Dat veroorzaakte verwarring met de gelijknamige appellation, dus werd mazuelo z’n officiële naam. Hij is echter vooral bekend onder z’n Franse naam.
Ooit heb ik een akkertje wijnstokken geplant. Het is de romantiek van de wijn in optima forma. Vier mannen, rustig en geconcentreerd bezig met hetzelfde werk als hun voorouders al eeuwen – nou ja, bij wijze van spreken dan, zeker voor mij, de Hollander. De grote wattenwolken glijden langs de blauwe hemelkoepel net als in alle tijden, en op de auto’s na is het uitzicht van de heuvel op de vlakte hetzelfde als toen en ooit.
Peinzend over het verleden plant je voor de toekomst. Zonder druivenziekten of marsmannetjes die van de blauwe knoop blijken, staat deze wijngaard er over zestig, zeventig, negentig jaar nog.
Mmm, roezige dronkemansromantiek, de vergankelijkheid van het menselijk leven vergeleken met de eeuwigdurende aanwezigheid van wijnranken. Heerlijk.
Maar soms ook wat onpraktisch. Mooi dat zo’n wijngaard er voor decennia staat, maar wat als je – of je klanten – besluit dat je liever andere druiven wilt? Ranken kunnen een mensenleven mee, maar het duurt tot hun peuterjaren voor je er appellationwijn van mag maken, tot hun pubertijd voor ze wat meer karakter geven en pas richting vut-leeftijd beginnen ze hun beste kanten te laten zien. Vanuit mensentijd bezien plant je voor de eeuwigheid – de beste druiven pluk je pas als je zelf allang niet meer zo goed bent. Allemaal geen probleem voor mijn akker in Pommard: rode Bourgogne is van pinot noir. Dat is altijd zo geweest en zal hopelijk altijd zo blijven.
Maar in Zuid-Frankrijk hebben de boeren de afgelopen eeuw de ene na de andere variëteit als nieuw en beter aanbevolen gekregen. In de jaren zestig was dat de carignan. Beter dan de aramon noir die daarvoor getipt werd, maar als je verder hoort wat er over de carignan wordt verteld, krijg je bijna medelijden. Veel tannine en zuren, dus jong hard, terwijl hij niet mooi oudert. Waarom er dan toch zoveel van werd aangeplant? Hoge rendementen, mijnheer. Met gemak tweehonderd hectoliter per hectare. Geen lekkere wijn, maar wel lekker veel. Inmiddels zijn we wat kritischer geworden, dus carignan wordt bijna overal gerooid om plaats te maken voor nieuwe lievelingen.
Eerst cabernet sauvignon, maar die mode lijkt ook weer grotendeels voorbij. Steeds meer Zuid-Franse boeren zoeken hun heil in de eigen druivensoorten. Maar dan niet de carignan maar syrah en mourvèdre. Jammer alleen dat er zoveel jaren overheen gaan voor je stokjes in volle bloei zijn. In de tussentijd moet je het doen met wat je hebt. En dan ga je toch eens met andere ogen kijken naar die ouwe carignanwijngaard. Syrah en mourvèdre zijn veel interessanter druiven, maar van die heel oude stokken op een steile helling met arme grond moet toch boeiende wijn te maken zijn… En jawel. Hooguit dertig hectoliter per hectare in plaats van tweehonderdzoveel, en dan blijkt carignan ineens tot heel wat in staat. Het blijft boerse, eenvoudige wijn, maar wel heel meeslepende boerenwijn, barstensvol eigenzinnig karakter. Zo zie je maar. Nooit te snel rooien. Romantiek is zo gek nog niet.