Syrah. Ook shiraz. Niet veel langer dan een jaar of twintig geleden Frankrijk’s tweede keus…Alleen in de noordelijke Rhône populair. Waar beroemde appellations als Côte-Rôtie en Hermitage tekenden in totaal voor maar 360 hectaren. Maar hoe snel kunnen de zaken wel niet veranderen. Inmiddels is er sprake van een heuse syrah-hype. Sinds 2003 staat er in Frankrijk al meer syrah dan cabernet sauvignon aangeplant. De Rhônevallei wordt zelfs geafficheerd als de bakermat van de syrah. Maar daar zijn de geleerden het niet over eens.
Volgens de ene overlevering is de druif vernoemd naar de stad Shiraz, de hoofdstad van het middeleeuwse Perzië. En volgens een andere hebben de Romeinen ‘m meegenomen vanuit Syracuse. De Fransen daarentegen schermen met DNA-onderzoek waaruit zou blijken dat de syrah een kruising is van de mondeuse blanche, een bergdruif uit de Savoie, en de dureza, uit de noordelijke Ardèche. Hoe dan ook, syrah is nu top of the bill.
Voor Côte-Rôtie en Hermitage worden tegenwoordig bedragen betaald die kunnen wedijveren met de elite uit Bordeaux en Bourgogne. En ook de ‘kleinere’ appellations als Crozes-Hermitage, Cornas en Saint-Joseph profiteren van de groeiende belangstelling. Niet veel verder naar het zuiden, in de Languedoc en de Roussillon, heeft de syrah ook vaste grond onder de voeten gekregen. Vaak wordt de druif daar gebruikt om de bulkwijn wat op te peppen of kleine wijnen schaamteloos te laten profiteren van de hype rondom ‘het wereldmerk’ syrah, maar sommige ambitieuze boeren boeken er ronduit verpletterende resultaten mee.
Ook buiten Frankrijk heeft men inmiddels de kracht van syrah ontdekt. In Australië, Zuid-Afrika, Chili, Spanje, Californië, Italië en Nieuw-Zeeland wordt er als een razende aangeplant. Vanaf 1990 is het aantal hectaren wijngaard met syrah minimaal vertien- en soms wel verhonderdvoudigd.
Australië beschouwt de shiraz zelfs als de nationale druif. Maar ondanks het feit dat wijnboeren in zo’n beetje alle belangrijke wijnlanden unaniem positief zijn over de syrah laat de druif zich qua smaakbeleving niet onder één noemer vangen. In het koele, noordelijke gedeelte van de Rhônevallei kan de syrah bijna nooit volledig rijp worden en kenmerken vooral Côte-Rôtie en Hermitagewijnen zich door finesse, elegantie, complexiteit en mineralen.
Gelukkig zijn de wijnboeren elders, en dan vooral in de Nieuwe Wereld, niet gaan proberen deze stijl te imiteren zoals dat met chardonnay, de druif van witte Bourgogne, wel is gebeurd. In Australië wachten de wijnboeren in Barossa, McLaren Vale, Clare- en Eden Valley vaak met plukken tot de druiven ingedroogd en wat krenterig zijn. Resultaat: dikke, rijpe, krachtige, zwoele wijnen. Volgepakt met handenvol rijpe pruimen, kersen en bramen, overgoten met chocola, geparfumeerd met zoete leertonen en fijn geurende tabak. Ze zitten vaak ook stevig in hun alcohol: 14,5 of 15 procent is absoluut geen uitzondering.
Zodat we vooral niet vergeten dat de shiraz hier in de 19e eeuw vooral werd gebruikt om portachtige wijnen mee te maken. Zuid-Afrika leent zich voor het maken van beide stijlen, ofschoon de ‘Australische’ er de boventoon voert. Fascinerend is dat ‘shiraz’ beter verkoopt dan ‘syrah’. In een Engelse supermarkt werd van een Franse wijn waar shiraz op het etiket stond twee maal meer verkocht dan van dezelfde wijn die als syrah was geëtiketteerd. Inmiddels zijn beide benamingen op de Franse etiketten toegestaan.
Uit Wijnwijs van A tot Z
Bij Guigal vertellen ze trots hoeveel punten hun CÔTE-RÔTIES van de wijnjournalisten hebben gekregen, en hoeveel dollars je in Amerika voor een fles moet betalen. Buurman Pierre Benetière laat trots zien hoeveel meter muur hij de afgelopen winter heeft hersteld. In Côte-Rôtie rijzen de hellingen zo steil vanuit de rivier de Rhône omhoog dat je trappen moet maken wil je je wijnstokken kwijt kunnen. Zie HYBRIDE. Dat wisten ze vijfentwintig eeuwen geleden al. De HERMITAGE-heuvel wat verderop, een brok graniet in een bocht van de rivier, is waarschijnlijk de oudste wijngaard van Frankrijk. Of er toen ook al syrahdruiven groeiden? Niemand weet het zeker, maar het kan: hoewel Shiraz in het oude Perzië en Syracuse in Sicilië als geboorteplaatsen zijn genoemd, kan syrah volgens recente opvattingen ook heel goed een autochtone noord-rhôner zijn. De wijn was in ieder geval goed genoeg om ook verderop de steile hellingen te gaan beplanten.
Syrah, syra, siras, SERINE, schiras, shiraz in AUSTRALIË: de syrah met z’n kleine, donkere druiven geeft overal wijnen met veel kracht en kleur. Maar slechts in de beste wijnen is ook verfijning te vinden. En die beste wijnen komen uit de noordelijke Rhône.
Zuidelijker in de Rhône en in de LANGUEDOC wordt de laatste twintig jaar steeds meer syrah aangeplant als ‘verbeteraar’ om de wijnen meer pit te geven. Toch zal zelfs de beste superlanguedoc van honderd procent syrah nooit een st-joseph of hermitage worden. Een kwestie van TERROIR, de plaats waar de druif groeit.
De negentiende-eeuwse professor Saintsbury, nog steeds beroemd om zijn wijndagboek terwijl niemand meer weet waar hij professor in was, vond een veertig jaar oude hermitage 1846 ‘de mannelijkste wijn’ die hij ooit dronk. In de klassiekers is nog steeds te proeven wat hij bedoelde. Maar de beste noord-rhônes zijn behalve sterk ook sierlijk. De kracht, kleur en tannines van de syrah gaan subtiel samen met heldere finesse. Zoals de wijnboeren daar zeggen: een goede syrah heeft sève, sap. Moeilijk uit te leggen op papier, maar wie het eenmaal proeft, herkent het direct.