Le Montrachet! De wijnfan die eindelijk voet zet in die beroemdste witte-wijngaard loopt over van emoties. Het Mekka is bereikt. Maar waar anderen verzaligd mijmeren over die grootse WITTE BOURGOGNE, vroeg ik na een tijdje of er niet nog tijd zou zijn om een ommetje naar het achterland te maken. Want daar, verscholen tussen de wijngaarden van St-Aubin, ligt het gehucht Ga- may. Goed, niemand die weet hoe het zit met het dorp Gamay en de druif Gamay, en zelfs al zou zeker zijn dat de druif naar het dorp heet, dan weten we nog niet waar hij daarvoor vandaan kwam, maar toch: Gamay! Gamayliefhebbers moeten eenmaal Gamay gezien hebben. Al was het maar door een autoraampje, want je bent het voorbij voor je het weet.
Al verkoopt BEAUJOLAIS NOUVEAU (druivensoort: gamay) nog steeds goed genoeg om zelfs Bill Gates jaloers te maken, in wijnboeken vind je zelden een waarderend woord over de gamay. Gamay is namelijk niet ‘nobel’. Van nobele druivenrassen wordt de hele geschiedenis uit de doeken gedaan, van het eerste optreden in de streek tot de laatste roddels, maar van volksjongen gamay lees je niet meer dan dat-ie begin veertiende eeuw voor het eerst in Bourgogne wordt genoemd en daar koel werd ontvangen door de plaatselijke adel – PINOT NOIR.
Gamay is een druif als een sprookje, dus het verhaal eindigt gelukkig. Met die hooghartige snob pinot noir liep het slecht af. Nou ja, tijdelijk. Nadat de pest in 1349 in Bourgogne had huisgehouden was er weinig mankracht om de wijngaarden te onderhouden, en de pinot noir gaat snel achteruit als je ’m niet onderhoudt. Hij krijgt last van rot; schimmels en ziekten verspreiden zich snel. Teer spul, die fijnbesnaarde adel. Veertien jaar lang waren er geen oogsten van betekenis. Alleen de wijnranken in het dorpje Gamay floreerden vrolijk. De kwaliteit van de wijn van die druiven was wel wat minder, maar iets is beter dan niets, dus de gamay-wijnstok- ken werden enthousiast aangeplant. Tot Philips de Stoute, zo’n wijnkenner die wijn pas lekker durft te vinden als hij de prijs en de afkomst weet, zich ermee bemoeide: op 31 juli 1395 verordende hij dat die ‘trèsmauvais et trèsdesloyant plant, nommez Gaamez’ kortom die proleet de gamay, met wortel en tak moest worden uitgeroeid.
Wel, het is niet gelukt. Gamay floreert nog steeds. De Beaujolais (volgens Bourgogne niet, volgens Beaujolais wel onderdeel van Bourgogne) is praktisch puur gamay en zelfs heuse bourgognes mogen wat gamay bevatten. Al heten ze dan wel PASSETOUT- GRAINS of GRAND ORDINAIRE. En nog mooier: volgens recent genetisch onderzoek blijkt gamay een volle zoon – of dochter, dat zie je bij druiven niet zo – van pinot noir. En een van de andere leden van het gezin heet CHARDONNAY. De druif van beroemde witte bourgognes als Le Montrachet.
NB: behandel gamay wat temperatuur betreft als rosé. Goed koel, en als je daaraan gewend bent, koel rood, dan kan koud ook geen kwaad.