Oranje boven

De gevestigde wijndriehoek rood-wit-rosé moet inschikken. Langzaam maar zeker schemert er een nieuwe kleur door op het smaakpalet van de wijndrinker: oranje. Nu klinkt dat misschien als een modeverschijnsel maar het tegenovergestelde is het geval. 

Welbeschouwd is er overigens van niet anders sprake dan van het terugvinden van een wijnkleur. Even terug in de tijd. Het boek Natural Wine geeft orange wine al een plek ten tijde van de Renaissance. De auteur duidt op schilderijen uit die periode: ‘Hebt u zich ooit afgevraagd waarom de witte wijnen in de glazen niet zo helder ogen als het wit dat we vandaag drinken? Dat heeft niets te maken met de lichtinval dat de schilder voorstond dan wel met het verkleuren van de vernis: de Michelangelos van de wereld dronken eenvoudigweg oranje wijn.’

Voordat we echter nog verder in de glasbak duiken: wat is het nou eigenlijk? 

Ons hedendaags wit wordt gemaakt door het sap uit druiven te persen waarna vervolgens zo snel mogelijk de schillen, de steeltjes en de pitjes worden verwijderd. Bij orange wine blijft het druivensap van witte druiven daarmee juist in contact tijdens het macereren (het inweken) en fermenteren (de vergisting). Soms een paar dagen, vaak zelfs veel langer. Niet zelden ook laten de wijnmakers dit proces plaatsvinden in een amfora. Nu doen zij dat overigens niet om het aan marketingerosie onderhevige begrip ‘ambachtelijkheid’ te benadrukken. Zij menen dat zo’n natuurlijke maakwijze de wijn beschermt tegen oxidatie. Sulfiet is niet meer nodig. Bovendien smaakt amforawijn zuiverder. Mede omdat de poreuze klei de wijn laat ademen als een eiken vat. Maar zonder de soms nadrukkelijke houtinvloeden op te pikken. 

Kort en goed: eigenlijk is het witte wijn die op de rode wijn-manier wordt gemaakt, een vorm van low tech die al door de oude Grieken en Romeinen werd gepraktiseerd. Ook is er een Egyptische kruik uit 3150 voor Christus gevonden waarin een geeloranje substantie werd aangetroffen, samen met pitjes en schilletjes. Plinius de Oudere, een Romeinse letterkundige en wetenschapper die rond het begin van onze jaartelling leefde, constateerde: ‘Wijn heeft vier kleuren. Wit, geel, rood en zwart.’ Die laatste vanwege de toentertijd gedronken mengsels van druiven met as, gemalen marmer en asfaltachtige hars. Op je gezondheid. Van rosé leek toen overigens nog geen sprake. 

Allemaal mooi en aardig natuurlijk maar kun je het drinken?  

Allemansvriend is een predicaat dat orange wine niet snel opgespeld zal krijgen. De kleur en ook de tannines die de schillen, pitten en stelen hebben afgegeven, zorgen vaak voor een breder uitwaaierend geur – en smaakspectrum. Er is stevigheid, er is grip en er is textuur. Ook de tannines spelen een rol, zij het een subtiele. Al met al is er sprake van een stevig mondgevoel, maar omdat orange wines juist niet van die om aandacht vragende smaken hebben, botst het niet snel. Zodoende worden zij vaak ingezet bij gerechten die anders nog wel eens als scherprechter kunnen fungeren. 

Umami, de geheimzinnige vijfde basissmaak, die furore heeft gemaakt dankzij de Japanse keuken, plooit zich graag richting dergelijke wijnen. Zodoende weet bijvoorbeeld Georgië, het land met de oudste wijncultuur ter wereld tevens de bakermat van orange wines, in Japan zijn belangrijkste exportmarkt voor hun wijnen uit de qvervi, zoals de amfora daar heet. 

Het presenteren van een veelheid van smaken in veel hedendaagse restaurants, plus het feit dat juist de nieuwe lichting koks en sommeliers een grote hang heeft naar authenticiteit, puur natuur, kleinschaligheid en onderscheid, hebben ervoor gezorgd dat er steeds meer wijnkaarten zijn te vinden waarin het aanbod is onderverdeeld in rood, wit, rosé en oranje. En onvermoeibaar leggen de de wijnkelners van dienst dan nog maar eens aan hun gasten uit dat wat ze straks in het glas krijgen geen rosé is maar oranje wijn.