Txakoli, txakolina of ook wel chacolí is de trots van Spaans Baskenland. Dit jonge wit van de hondarribi-zuridruif is de schenkwijn in de tapasbars waar hij traditioneel vanaf grote hoogte in glazen van het formaat bloemenvaasje wordt gekletterd. De smaak wordt wel omschreven als een kruising tussen een goede cava, een prima muscadet en een sappige albariño.

Dit is een txakolina met de zo gewenste x-factor. Kruisje achter witte besjes. Kruisje achter citrus. Kruisje achter meloen. Kruisje achter appeltjes. Ook een streepje: door de rekening. Helaas is het nauwelijks buiten de regio- laat staan de landsgrenzen te koop Belangrijkste reden: er is weinig van. En wat er is, drinken de Basken bij voorkeur zelf op. Deze is de Spaanse dans ontsnapt en meldt zich hier om lichtvoetig de voetjes te heffen tussen zuur en fris, prikkelend en verkwikkend. Om vervolgens ook nog eens een spagaat te maken, waarbij een bord met gegrilde sardines wordt aangetikt.