Bij mij in de gang hangt een schilderij. Een stilleven, met een gouden lijst. Mooi! vinden mensen die het zien. Van wie is het, vragen ze. Van mij, zeg ik verbaasd. Eerlijk gekocht hoor! En het is geen schilderij, maar een poster. En ik laat ze zien hoe de poster met punaises tegen de achterkant van de goudgeverfde lijst is geprikt. De mensen zeggen niks, maar je merkt: ze vinden het een stuk minder mooi, nu het niet een echt schilderij van een Beroemd Kunstenaar blijkt.
Met wijn is het net zoiets, ontdekte de wetenschap. De wetenschap liet mensen wijnen proeven. Proefpersonen, inderdaad. Dure wijnen en goedkope. Welke vonden ze de lekkerste? De duurste. Grap van de wetenschap: die had de prijsplakkertjes gewisseld. Op die van de Literknaller hadden ze Château-Sjiekdefriemel-prijs geplakt, op duur een huiswijnliterprijs. Vertel dat het kostbaar en exquis is, en men vindt het lekker. Mensen proeven niet met hun neus, maar met hun oren.
Maar nu. Eigen onderzoek. Ik ben ook een proefpersoon, en heb dus veel proefflessen in huis. Geproefde flessen die lekker zijn gaan naar vrienden en buren. Die zijn daar reuze blij mee, en terecht. Als ze weer nuchter zijn bellen ze om te bedanken en soms te vragen waar de wijn te koop is, want deze was wel heel bijzonder lekker! Maar dan. Ik krijg ook dure proefflessen, en als ik die prijzen vertel, wordt er teleurgesteld opgehangen. Zo duur? Nee, dan hoeft het niet, als het uit de eigen portemeniks moet komen.
Stom? Gierig, typisch Hollands? Misschien, maar bij zo'n 99% van die proefflessen denk ik zelf ook: prima wijn, maar om daar nou een vuistvol tientjes voor neer te leggen... Voor minder dan éen tientje vind ik ook heerlijke wijn. Zoek maar mee hier op DGH. Veel duurder moet ook écht veel lekkerder zijn wil ik het kopen.
En dat is lang niet altijd zo. Vaak betaal je voor naam en faam en zeldzaamheid. En dat kan best lekker zijn, maar zelden tien keer zo lekker als de basiswijn van diezelfde boer, terwijl wel tien keer zo duur.
Sterker nog: vaak is die basiswijn wel zo lekker. Pure eerlijke eenvoud, terwijl de boer op die Zeldzame Naam zo z’n best heeft gedaan dat alle sjeu d’r af is. Te is niet goed, zeiden onze grootoma’s dan.
De fijnste koopjes vind je dan ook in onbekende gebieden: zonder naam of faam. Je betaalt niet voor een beroemde naam op het etiket, maar puur voor de inhoud.
Nicolaas Klei