Niels van Laatum: Groen lullen of groen doen?

Wijnondernemers die zich inspannen voor een beter milieu, ik juich ze toe. Omdat het nodig is om minder CO2 uit te stoten, minder met chemicaliën te werken, de biodiversiteit te vergroten en de grond gezonder te krijgen. Alleen niet elke wijnmaker loopt ermee te koop. ‘Want zo doen we het, zo deden we het altijd al en dat is gewoon de manier waarop we werken.’ Dat is nobel en bescheiden, maar lastig voor de wijndrinker om daar achter te komen in de zoektocht naar een duurzaam glas wijn.

Neem bijvoorbeeld het iconische wijnhuis Chateau Montelena in Napa Valley, Californië. Wereldberoemd door in 1976 in Parijs tijdens een blindproeverij beroemde Franse Bourgognes te verslaan met hun Chardonnay: the Judgement of Paris. Dát is hun ‘claim to fame’. Maar ondertussen denken ze op de achtergrond hard na over hoe zie die - nog steeds fabuleuze - wijnen zo groen mogelijk kunnen produceren. Op alle vlakken.

Ik sprak onlangs Bo Barret, de CEO van Montelena, en hij vertelde me: ‘Bij het maken van wijn gaat veel energie gepaard. Wij beperken dat verbruik door zelf energie op te wekken. Daarom hebben we eigen een solar farm (zonnepark, red.).’ Ook tractoren op elektriciteit staan bij hen op de planning om de CO2-uitstoot te helpen terugdringen. En, waarom flessen uit China laten komen met vervuilende containerschepen, als je die ook in eigen land kan laten maken? Allemaal zaken die ze als noodzakelijk en vanzelfsprekend zien, en niet als iets om hun bedrijf mee te promoten. En waar ze dus pas over praten als je er expliciet naar vraagt. ‘We laten liever de wijnen spreken.’ En dat doen ze.

In het verlengde daarvan is er een generatie wijnmakers die zo goed als natuurwijn maakt, dus veel groener wordt het niet, maar ook daar niet zo hijgerig over doet. Neem Château Le Puy in Bordeaux. Daar maken ze al 13 generaties (400 jaar!) wijn zonder chemicaliën. En niet omdat ze er zo’n mooie filosofie op na hielden. Nee, de generaties die het voor het zeggen hadden toen de industriële revolutie zich aandiende en later de invoering van chemische bestrijdingsmiddelen, waren simpelweg te gierig. Tractors? Hoezo, we hebben paarden en mankracht. Spuiten met gif? Veel te duur. Inmiddels is dit nog steeds ondergewaardeerde wijnhuis gecertificeerd biodynamisch. Doen ze goed.

Ook biodynamisch en waarschijnlijk het allerbeste voorbeeld: Domaine Romanée-Conti. Dit wijndomein in de Bourgogne maakt de icoonwijnen onder de icoonwijnen. Die zijn schaarser dan schaars, en zo goed als onbetaalbaar. Een flesje Domaine Romanée-Conti uit 1945 deed tijdens een wijnveiling in New York 490 duizend euro. Je leest het goed. Er waren er ook maar 600 van in dat magische jaar. Omgerekend: ruim 81 duizend eurootjes per glas. Dat is wat, 8 duizend euro per slok? Alleen nee, grote kans dat de fles nooit open gaat. Dat dan weer niet. En dat staat dan weer haaks op de wereld der natuurwijnliehebbers. Die zijn vooral van het opdrinken en niet zo van het bewaren. Tja.

Ik heb er overigens twee van dat domein thuis. Eén ervan zou nu 45 duizend euro kosten… als ie vol was. Ik kan je geruststellen, ik heb hem leeg gekregen. En zelfs dan is zo’n fles geld waard. Op eBay doet dit model nu 1.500 euro - I kid you not.

Best een duurzame gedachte dat glas nog zoveel waard blijft. Alleen het merendeel van alle lege flessen verdwijnt in de glasbak. Om te recyclen, dat wel, maar het blijft een raar idee dat we de verpakking van onze wijn maar eenmalig gebruiken. Toch?

Met die gedachte schakelen we over naar een wijnbedrijf dat wel een grote mond heeft over duurzaamheid, maar daar voeg ik direct aan toe dat dat meer dan terecht is. Familia Torres in Spanje en Chili is een schoolvoorbeeld van hoe je als grote wijnspeler het verschil kan maken. Eén van de zaken waarvoor ze zich inspannen is het reduceren van glasgebruik. Al jaren lobbyen ze in Brussel voor een standaardmodel wijnfles dat via statiegeld meerdere levens krijgt, in plaats van één. Eigenlijk net zoals bij bier en pet-flessen al jaren het geval is. Lukt dat? Nog steeds niet. Vreemd. 

Op kleine schaal gebeurt er wel wat. Pieter Pot is een moderne Nederlandse boodschappenclub die je etenswaar thuisbezorgt in mooie glazen statiegeldpotten. En nu dus ook wijn, in voordelige 1-literflessen. Biologisch en vegan bovendien. Het kan dus wel. 

Hoe kwam ik nou van een ode aan de bescheiden, groenbedoelende wijnboer naar een Hollandse weckpottenclub? Geen idee. Het overkomt je soms en dat is eigenlijk net zoals bij biologische wijn, een organisch proces waarbij van het een het ander komt. En meestal iets moois. Proost.  

Niels van Laatum

Bekijk hier alle artikelen van Niels