Centre-Loire is de ware

De Loire-vallei wordt wel eens geafficheerd als ‘de tuin van Parijs.’ Als we die metafoor aanhouden dan is de Centre-Loire voor wijnliefhebbers in ieder geval de bron waardoor deze zo welig tiert.

Waar de populariteit van de lokale wijnen vroeger slechts reikte tot de Lichtstad zijn het wit, het rood en de rosé inmiddels ook elders felbegeerd. Inmiddels genieten Sancerre, Pouilly-Fumé, Menetou-Salon, Reuilly en Quincy zelfs wereldfaam. Met dank aan de bijna zesduizend hectare wijngaarden, op en tussen de lage heuvels langs de rivier de Loire, de Cher en de Arnon. Stuk voor stuk microklimaatjes die garant staan voor een grote diversiteit aan wijnen, waardoor iedere appellation zijn volstrekt eigen persoonlijkheid kent. 

Vooruit,  de tuin in dan gaan we op zoek naar de bron.

Laten we daar nu eens beginnen, bij wat misschien de minst bekende appellation van het illustere vijftal is. Wellicht komt dat omdat de streek niet aan de Loire maar aan de rivier de Cher ligt. Toch is de wijnbouw er niet bepaald van gisteren. We kunnen rustig ‘terugdrinken’ tot de 12^e eeuw. Maar ondanks die lange wijnbouwgeschiedenis is Quincy maar ‘een kleintje’: nog geen 400 hectare aan wijngaarden. Daarop zijn slechts 37 wijnbouwers actief, en bovendien alleen met sauvignon blanc. Rood en rosé zijn binnen de regelgeving van de appellation niet toegestaan. Niet getreurd: we gaan geen dorst krijgen. Quincy blanc illustreert hoe een sauvignon blanc kan – volgens de wijnbouwers ter plekke - moet smaken. Grapefruity, kruisbessen (de duidelijkste expressie van alle appellations) citrus, menthol, fris schoon en verkwikkend. 

Kruisbessen, kruisbessen, een kruisje achter kruisbessen…Het is the claim to fame van Quincy. Namens De Grote Hamersma stapte Harold binnen bij rotisserie Rijsel. Rendez ter plekke met sommelier Koen Omes om daar de Quincy van Trotereau en Domaine du Tremblay aan Rijsel’s beroemde huzarensalade voor te stellen.

We beginnen een beetje in de buurt van Sancerre te komen. Welkom bij de buurman ter linkerzijde, Menetou-Salon. En dank u, Heer van Menetou, dat het u behaagd heeft om in 1063, 1097 en 1100 uw wijngaarden aan verschillende kloosterordes te schenken. De competitie hield ze scherp en daardoor is de kwaliteit er bepaald niet op achteruit gegaan. Vandaar ook misschien dat de opbrengst van de 600 hectaren en de 86 boeren die daar rood, wit en rosé maken altijd probleemloos een baasje vinden. Met dank ook aan de eigenheid van de lokale expressie van sauvignon blanc die hier vaak wat bloemiger, exotischer en een beetje peperig is. Het rood voor de pinot noir is pruimig, kersig, soepel en kent zachte tannines. De bleke rosé – ook met dank aan pinot noir- is daarentegen niet bleek van smaak: aardbeien, kersjes en frambozen en zonder dat het snoeperig wordt. 

Harold wilde meer weten over Menetou-Salon. Zodoende ging hij namens De Grote Hamersma op bezoek bij restaurant As. Daar maakte sommelier Déborah Schilperoort zowel wit van Domaine Jean Teiller en Le Prieuré des Aublats als rood van Domaine de Maupas voor hem open. De chef-kok kon zich vervolgens niet bedwingen en bedacht er nog een passend gerechtje bij.

Wit is de kleur van Pouilly-Fumé. En sauvignon blanc heeft er het monopolie opgeëist. In de 5^e eeuw al dankzij de inspanningen van de Benedictijner monniken. Op de rechteroever van de Loire zijn nog steeds de 26 hectaren te vinden waar het wiegje van de druif in deze regio stond, Loge aux Moines. Inmiddels is het areaal uitgedijd naar 1342 hectaren, met 165 wijnbouwers. Aan belangstelling voor hun wijnen is geen gebrek. Misschien wel omdat die ene unieke karaktereigenschap in de naam van de regio terugkomt: fumé. De sauvignon blanc uit deze appellation is te herkennen aan een lichte rokerigheid. Met dank aan de ondergrond met vuursteen uit het geologische tijdperk dat bekend staat als Het Krijt. Alleen al door de gedachte daaraan krijgen we ontzettende dorst. 

Waar komt toch dat rokerige van Pouilly-Fumé vandaan?  En wat is nou typisch een gerecht dat daar lekker mee optrekt?  Esmee Langereis ging namens De Grote Hamersma op onderzoek bij restaurant Domenica.  Met sommelier Janneke van der Leer proefde zij de Pouilly-Fumé van Michel Redde en Bouchié-Chatellier en trok wat smakelijke conclusies.

Evenals Quincy ook niet aan de Loire gelegen maar te vinden langs de Cher en de Arnon. En eveneens klein maar fijn: ruim 200 hectare en 43 producenten. In  de vroege 7^e eeuw ging een kloosterorde hen overigens al voor. De gelovigen geloofden echter naast Onze Lieve Heer ook in Bacchus en plantte druivenranken aan op een stuk land dat hen geschonken was door Dagobert, Koning der Franken. De faam van de wijnen reikte al snel verder dan de grenzen van de appellation. In geschriften uit die tijd valt te lezen dat de eerste zendingen Reuilly op de boot werden gezet om vervolgens over de Cher, via de Loire, zelfs in Vlaanderen en Engeland te belanden. Waarin verschilt Reuilly bijvoorbeeld van Quincy? Karakteristiek voor sauvignon blanc alhier is zijn dorstopwekkende ‘droogheid’: krijtstrak, zinderende zuren en ongekend fris. Rood treffen we hier met dank aan de pinot noir. En Reuilly rosé is een zeldzaamheid en zeldzaam lekker: pinot gris verzorgt een onverwachte geur- en smaakbeleving.

Reuilly. Klein maar fijn. Maar toch voldoende ruimte om er rood, wit en rosé te produceren. Harold schoof namens De Grote Hamersma aan bij restaurant Arles. Hier had sommelier Pierre-François Reynoud het wit van Denis Jamain en de rosé van Gerard Biggoneau ontkurkt. Een bijpassend gerecht bleek binnen handbereik.

Last but not least, Sancerre. De appellation die wel als de ambassadeur van de Loire wordt gezien. In de regio menen ze zelfs van Frankrijk. Enfin. Aan voldoende anciënniteit hoeven we in ieder geval niet te twijfelen: al in 582 werd er in Historiae Francorum, een soort Michelin gids avant la lettre, verslag gedaan over de lokale wijngaarden. Destijds had de schrijver, de Gallo-Romeins bisschop Gregorius van Tours, niet kunnen bevroeden dat het wijngaardareaal zou uitgroeien naar de huidige 3000 hectare. Inmiddels produceren 330 wijnbouwers er rood en rosé van pinot noir, En niet te vergeten, het felbegeerde wit van sauvignon blanc. Al is het wel even geestig om te memoreren dat deze laatste druif pas ruimhartig werd aangeplant, nadat aan het eind van de 19^e eeuw de gevreesde wijndruif van pinot noir wijngaarden the killing fields had gemaakt. The rest is history. Nu is witte Sancerre misschien wel de beroemdste witte wijn van Frankrijk. (Van de wereld, menen ze in Sancerre) Is het ver bezijden de waarheid? Geniet van de levendigheid, de delicate aroma’s, de fijnmazige zuren, de sappige bitters, de mineraliteit en oordeel zelf. 

Esmee Langereis deed het splinternieuwe restaurant Coulisse aan om daar namens De Grote Hamersma wit en rood uit Sancerre te proeven. Sommelier Bette Hamersma (inderdaad, familie van…) proefde samen met haar het wit van Vacheron en de rode van J. de Villebois. Verscheen er ook nog wat op het bord? Nou en of!